Nötron Yıldızı (Pulsar) Nedir ?

Nötron Yıldızı (Pulsar) Nedir ? , 20. yüzyıl ortalarında Cambridge Üniversitesi’nde görevli iki araştırmacının çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır. O zamana kadar görülmemiş bir düzende ve aralıkta olan radyo dalgalarının keşfi araştırmacıları çok şaşırtmıştır.

Araştırmaları derinleştiren çalışanlar başta bu dalgaların nedenini tam olarak anlayamamış, hatta dünya dışı varlıklardan yani uzaylılardan gelen sinyaller bile olabileceğini düşünmüşlerdir. Araştırmalara devam eden ekip böylece Pulsar’ı ve ilerleyen dönemlerde de çeşitlerini keşfetmişlerdir.

Pulsar’ın Keşfi

İlk Pulsar Cambridge Üniversitesi’nde görevli Jocelyn Bell Burnell ve Antony Hewish isimli fizikçiler tarafından 1967 yılında keşfedilmiştir. Antony Hewish yıldızımsı cisim (kuasar) parlamalarını gözlemlemek için 4 dekarlık kocaman araziyi işgal eden bir radyo teleskop yapmıştı.

Oldukça büyük olan bu radyo teleskopun inşası 2 yıl sürmüştü. Jocelyn Bell Burnell ekibe daha sonradan katılmıştır ve katıldığında henüz asistandır. Bell, ekibe katılmasından kısa bir süre sonra gökyüzünde belirli bir alandan geçen ilginç bir sinyal buldu.

Bell’in durumu ekip lideri Antony Hewish’e anlatması üzerine ölçümlere çok daha hızlı kayıt yapan cihazlarla devam edilmesine karar verildi. Sonraki günlerde, çok keskin, kendisini birkaç saniyede bir tekrarlayan bir sinyal bulundu. Bu sinyal daha sonra Nötron Yıldızı olarak adlandırılacak olan sinyaldi.

Kaynaktan gelen radyo dalgaları çok düzenliydi. Daha önce böyle bir şey ile karşılaşmayan ekip çok şaşırmıştı. Çalışmaları yoğunlaştıran ekip, gökadanın başka yerlerinden de benzer radyo dalgaları aldılar. Bulunan radyo dalgalarından birinin darbe aralığı yalnızca 16 ms idi. Kaynağın bu kadar kısa bir darbe aralığına sahip olması. Onun bir gezegenden gelen radyo dalgası olma ihtimalini devre dışı bırakıyordu.

Pulsar Çeşitleri

Pulsarlar; Yörüngesel Pulsarlar, X-Işını Pulsarları ve Magnetarlar olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

• Yörüngesel Pulsarlar: Yörüngesel Pulsarların ışınımı, pusların olduğu yerde dönerken zaman içinde dönme kuvvetini kaybetmesinden kaynaklanmakta. Bunlar dönme kuvveti tamamen yitirdiklerinde ölürler.
• X- Işını Pulsarları: X-Işını Pulsarları, nötron yıldızının ikili bir sistem oluşturmasıyla ortaya çıkan gök cisimleridir. Pulsarın eşi, gezegen, yıldız veya bir Pulsar olabilir. Eşlerden biri ölüme yakınlaştığında dış kabuk kabarır ve nötron yıldızına madde aktarımı gerçekleşir.
• Magnetarlar: Magnetarlar, radyasyon kaynağı fazla güçlü manyetik alanlardan kaynaklı Pulsarlardır. Manyetik alanın belli bir düzeyin altına düşmesi sonucu ölürler.