Buz Gezegenler

Buz Gezegenler Hakkinda

Gökbilimi, insanoğlu tarafından en çok merak edilen ve devamlı olarak gözlemlerin gerçekleştirildiği bilim dallarından biridir. Öyle ki içinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi’nde bile keşfedilmemiş pek çok gök cismi ve gök olayı vardır. Güneş Sistemi’ndeki gezegenlere gelecek olunursa eğer bu gezegenler de sahip olduğu özelliklerden dolayı bazı sınıflara ayrılmıştır. Bunlarda en çok dikkat çekeni ise dev gezegenler olarak adlandırılan gezegenlerdir. Kütlelerinden dolayı dev gezegen olarak adlandırılan bu gezegenlerden özellikle buz devleri, yapıları gereği Güneş sistemindeki diğer gezegenlerden oldukça farklı bir oluşuma sahiptir. 

Dev Gezegenler Nedir?

Dev gezegenler, buz ve gaz yapılı gezegenler olarak ikiye ayrılan bir gezegen sınıfıdır. Kütleleri gereği dev olarak adlandırılan bu gezegenler Dünya ile kıyaslandığında Güneşten oldukça uzakta olan gezegenlerdir. Güneş sistemi dışarısında da onlarca dev gezegen bulunsa da Güneş. Sistemi içerisinde 4 tane dev gezegen bulunur. Bunlar; Neptün, Uranüs, Jüpiter ve Satürn’dür. Neptün ve Uranüs gezegenleri buz gezegen, Jupiter ve Satürn gezegenleri ise gaz gezegen olarak sınıflandırılmaktadır. Buz gezegen olarak adlandırılan gezegenler her ne kadar yapısı katı halde bulunan Dünya ve. Mars gibi gezegenleri çağrıştırsa da buz gezegenlerin yapısı gaz gezegenlerde olduğu gibi katı halde değildir. Bu bakımdan buz ve gaz gezegenler ortak olsa da pek çok yönden de farklılıklara da sahiptir.

Buz Gezegenlerin Genel Özellikleri Nelerdir?

Neptün ve Uranüs gezegenlerinden oluşan buz gezegenler, atmosferleri incelendiğinde hidrojen bakımından oldukça zengin oldukları tespit edilmiştir. Atmosferlerin alt kısmı incelendiğinde ise; amonyak, metan, su ve oldukça düşük bir miktarda kayalıklara rastlanmıştır. Buz gezegenler sanılanın aksine katı yüzey barındırmazlar. Önemli ölçüde gazdan oluşan bu gezegenlerde buzlu maddeler, yüksek sıcaklığa sahip olan çekirdeğin etrafında yoğunlaşmış bir biçimde bulunur. Bu nedenle bazı kaynaklarda buz gezegenler de gaz gezegenler kategorisine dahil edilmektedir.

Özellikle Uranüs gezegenini bazı kaynaklarda hem gaz hem de buz gezegeni olarak sınıflandırılmış olarak görebilmek mümkündür. Bunun da nedeni, Uranüs gezegeninin kütle yoğunluğunun Neptün gezegenine kıyasla daha düşük olduğudur. Buz gezegenler hakkında bu kadar detaylı bilgiye sahip olunmasının nedeni ise, buz gezegenlerin Voyager isimli insansız uzay araçları tarafından ziyaret edilmesidir. Buz gezegenlerinin detaylı olarak incelenmesi için önemli bir proje olan bu uzay araçları. 1977 yılında uzaya NASA tarafından Ağustos ve Eylül aylarında peş peşe olarak gönderilmiştir.  

Neptün Gezegeni

Buz gezegenlerden biri olan Neptün, Güneş sistemindeki en büyük 3.gezegendir. Aynı zamanda Güneş sistemindeki diğer gezegenler ile kıyaslandığında da dış atmosferi en soğuk olan gezegenlerden biridir. Güneş’e olan uzaklığı bakımından kıyaslandığında ise. Güneş sistemindeki gezegenler içerisinde Güneş’e en uzak gezegen olarak bilinir. 23 Eylül 1846 yılında resmi olarak tanımlanan. Neptün gezegeni. Bu tarihten önce de pek çok kez matematiksel olarak tanımlanmıştır. Bir diğer buz gezegeni olan Uranüs ile karşılaştırıldığında kütlesi en yoğun yapıya sahip olan gezegen Neptün gezegenidir.  

Uranüs Gezegeni

Neptün gezegeninin ardından bir diğer buz gezegeni olan Uranüs, Güneş sistemindeki en büyük 4. gezegendir. Neptün gezegeni ile hemen hemen aynı bileşenlere sahip olsa da atmosfer yapısı daha çok. Jupiter ve Satürn gezegenlerinin atmosfer yapısına benzemektedir. Bu nedenle de Neptün gezegeni kütlesel olarak Uranüs gezegeninden daha yoğun bir yapıya sahiptir. Ayrıca atmosfer yapısındaki benzerlikten kaynaklı olarak Uranüs gezegenini gaz gezegenleri sınıfında da görebilmek mümkündür. İç kısmı yoğunlaşmış buzullardan oluşan Uranüs gezegeni. Güneş’e en uzak gezegen değildir ancak Güneş Sistemindeki en soğuk gezegen olarak kabul edilir. 13 Mart 1781 tarihinde keşfedilen Uranüs buz gezegeninde incelemeler hala devam etmektedir.

Buz Gezegenler ile Gaz Gezegenleri Arasındaki Farklar

Buz gezegenler ile gaz gezegenler arasındaki en önemli ortak nokta. Iki gezegen sınıflarının yapısında da katı yüzey bulunmamasıdır. Bunun yanı sıra bir diğer ortak nokta . Hem buz hem de gaz gezegenlerin atmosferlerinde hidrojen ve helyum elementlerine rastlanmasıdır. Bu nedenle buz gezegenler zaman zaman gaz gezegenler sınıfında anılsa da buz gezegenler ile gaz gezegenler arasında oldukça önemli farklılıklar vardır.

Bunlardan biri, buz gezegenlerin yapısında bulunan elementlerin gaz gezegenlerin yapısında bulunan elementlerden daha ağır olmasıdır. Bu durum da buz gezegenlerin çekirdeklerinin etrafında yüksek sıcaklıktan kaynaklı olarak yoğunlaşmış halde buzulların olmasıyla açıklanabilir.

Yoğunlaşmış buzulların yanı sıra buz gezegenlerin yapısında; karbon, nitrojen, sülfür ve oksijen elementleri de bulunur. Ayrıca bu elementlerle birlikte gaz gezenlerin yapısının büyük bir kısmını oluşturan. Hidrojen ve Helyum elementleri buz gezegenlerin yapısında da bulunur. 

Buz Gezegenlerin Kütlesi

Uranüs ve Neptün buz gezegenlerin kütlelerinin yaklaşık %20’sini helyum ve hidrojen elementleri oluşturmaktadır. Ancak Uranüs ve Neptün gezegenlerinin buz gezegeni olarak nitelendirilmesi sağlayan; metan, amonyak ve su bileşenlerinin kütle yoğunluğu daha fazladır. Çünkü bu bileşenler, buz gezegenlerinin çekirdek etrafında yüksek sıcaklıktan kaynaklı olarak yoğunlaşan buzun yapısını oluşturur.